Tıp öğrencisi Deniz, kurbağa üzerinde deney yapılacak olan derse neden girmediğini Deneye Hayır Derneği’ne anlattı.
Deniz 22 yaşında, Ankara’da bir üniversitede tıp okuyor. Kendisi bugün fizyoloji eğitiminin refleks konulu dersinde kurbağa üzerinde deney yapılacağını öğrendi. Bu deneyin yapıldığı bir derse daha önce de katılan Deniz, kurbağanın kesilip ardından da öldürüleceği bugünkü derse etik sebeplerden dolayı katılmak istemediğini hocası ile paylaştı.
Deniz derse katılmadı ve Deney Hayır Derneği ile deneyimini paylaştı.
İlk defa mı hayvanların üzerinde deney yapılan bir dersle karşılaştın?
Hayır. 2 yıl önce de aynı deneyi yapmıştık. Ben o zaman rahatsız olmamıştım ancak bugün dünya görüşüm değişti ve etik sebeplerden ötürü bu derse katılmamaya karar verdim.
İlkinde ne olmuştu?
Deney öncesinde unutamadığım bir an var, onu anlatarak başlayayım. Derste hayvan hakları savunucusu bir arkadaşım vardı o kurbağanın kesimi başladığı sırada rahatsızlandı. Dersin hocası “Şimdiden söyleyeyim baş edemeyecekseniz okulu bırakın” dedi.
Hangi dersti?
Fizyoloji.
Deney neydi?
Aradan 2 yıl geçti hatırladığım kadar aktarmaya çalışıyım. Öncelikle Eymir Gölü tarafındaki kurbağaları topluyorlar. Buradaki kurbağalar kuraklık nedeniyle oldukça küçükler. Ardından hoca toplanan kurbağalardan birini seçiyor ve kâğıt makası ile dekortike yapıyor yani beynin sadece korteks kısmını çıkarıyor. Akabinde hoca hayvanı su dolu bir kabın içine koyuyor. Biz de burada ufak miktarlarda asit atıyoruz ve sıçrayıp sıçramadığına bakıyoruz. Hayvan asitin dozuna göre tepki veriyor, sıçrıyor. Sonraki süre. omuriliğine (medulla spinalis) iğne ile yukarıdan girerek sinirsel iletim yollarına zarar veriyoruz. Burası bütün sınıfın yüzünde rahatsızlığı gördüğüm yer, hayvan elektrik şokuna maruz kalmış gibi hareket ediyor. Son olarak hayvanı çengelle duvara asıyor ve omuriliğini tamamen çıkarıyoruz, hayvanın burada beyin ölümü tamamen gerçekleşmiş oluyor.
Tüm bu deney sırasında hoca hayvanın hissetmediğini söylüyor. Ve meşrulaştırmak için kurbağaların Eymir Gölü’nde kuraklık nedeniyle en fazla 2 ay yaşadıklarını, içimizin rahat olması gerektiğini söylüyor. Ancak meselenin kurbağanın o sırada acı çekip çekmemesinden ziyade yaşam hakkının elinden alınması olduğunu düşünüyorum.
Deneye katıldığın o ilk günden bugüne ne değişti? Kendini kötü hissettiğin için mi bugün derse girmek istemedin?
Hayır. Dayanamadığım ya da kendimi kötü hissettiğim için değil. Çocukluğumdan beri kurban bayramlarında hayvanların kesildiğini gören biriyim, soğukkanlıyım ancak ben meselenin etik olarak doğru olmadığını düşünüyorum.
O ilk gün etik olarak bir sorun görmüyordum ancak bugün bir canlının yaşam hakkını onun elinden almayı doğru bulmuyorum. Hani derler ya “vegan oldum” dediğinizde “hayvanları bu kadar çok mu seviyorsun” diye. Hâlbuki ne alakası var, ben onlardan aldığımız hakları geri vermek için bu yolu seçtim. Elbette hayvanları da seviyorum ama onların hakkını savunmak için onları sevmek koşul değil.
Sınıfta seninle benzer fikirde olan kişiler var mı?
Aslında bu deneyin yapılmasından hemen herkes rahatsız. Birçok kişi “en azından bu deney bir defa yapılsın, videosu çekilsin ve o izletilsin her seferinde bir kurbağa öldürülmesin” diyor.
Ki biz bu konuyu bir hayvana zarar vermeden de işleyebiliriz. Ama dersin hocası yıllardır deney yapıyor ve belki biraz da bundan keyif alıyor.
Okulda başka derslerde hayvan deneyleri yapılıyor mu?
Düzenli olarak hayvan organlarını kullanıyoruz. Kasaplardan da organ getiriyoruz. Lablarda inceliyoruz. Aslında bu organlara hiç gerek yok çünkü maketlerimiz var ancak yine de bazı hocalar “alternatif olsun, getirin” diyorlar.
Son olarak bugün, derse girmedin. Bu nasıl mümkün oldu?
Dersin hocası ile konuştum. 1.5 yıldır vegan olduğumu hayvanlara zarar vermeden yaşamaya çalıştığımı söyledim. Hoca da beni anladığını, kendisinin de evcil hayvanı olduğunu söyledi. Sonra da “Etik olarak sorun edebileceğin bir şey yok ama yine de saygı duyarım” dedi.
Ben de hayvan deneyleri yapmadan başarılı olan çok sayıda hekim olduğunu kendisine söyledim.